Sinh viên đối mặt với nghi vấn sử dụng AI để gian lận

Câu chuyện của Albert và sự hoang mang trước AI

Tháng 11 vừa qua, Albert, sinh viên ngành tiếng Anh tại một trường đại học ở Anh, bất ngờ nhận email từ nhà trường buộc tội anh sử dụng AI để hoàn thành bài luận. Dù khẳng định mình không gian lận, anh vẫn phải đối mặt với nguy cơ trượt môn học nếu không giải trình rõ ràng.

Trong buổi giải trình, Albert đối diện với hàng loạt câu hỏi, từ việc anh có từng sử dụng ChatGPT, Grammarly hay các công cụ AI khác không. Căng thẳng đến mức gần như bật khóc, anh chia sẻ: "Tôi thừa nhận bài luận không hay, nhưng tôi không hề sử dụng AI".

Albert không phải trường hợp duy nhất. Khi ChatGPT và các công cụ AI như Google Gemini, Microsoft Copilot hay Claude AI trở thành những "trợ thủ đắc lực" của sinh viên, giáo dục đại học đối mặt với một cuộc khủng hoảng niềm tin.

Minh họa robot AI giải toán.

AI trong giáo dục: Người bạn đồng hành hay mối đe dọa?

AI được kỳ vọng cách mạng hóa học tập như một "gia sư cá nhân" hoạt động 24/7. Tuy nhiên, đối với nhiều nhà giáo dục, nó lại là "cơn ác mộng" khi biến những bài luận, bài kiểm tra trở thành chiến trường gian lận công nghệ.

Theo Viện Chính sách Giáo dục Đại học Anh (HEPI), hơn 50% sinh viên thừa nhận sử dụng AI để hỗ trợ học tập, và khoảng 5% sử dụng để gian lận. Một số trường đại học thuộc Russell Group đã báo cáo số lượng gian lận bằng AI tăng gấp 15 lần trong năm qua.

Tuy nhiên, vấn đề không chỉ nằm ở việc gian lận, mà còn là những nghi ngờ nhắm vào cả những sinh viên trung thực. Hệ thống phát hiện AI, như Turnitin, dù tuyên bố tỷ lệ nhầm lẫn dưới 1%, vẫn dẫn đến nhiều trường hợp báo cáo sai, gây tổn thương tâm lý cho sinh viên.

Gian lận hay không, sinh viên vẫn chịu áp lực

Trong bối cảnh này, một nghiên cứu từ Stanford đã chỉ ra các hệ thống phát hiện AI có xu hướng thiên vị, đặc biệt đối với người không nói tiếng Anh. Mike Perkins, nhà nghiên cứu AI, cho biết các công cụ phát hiện AI chỉ đạt độ chính xác khoảng 39,5%. Khi sinh viên áp dụng các kỹ thuật né tránh đơn giản, độ chính xác giảm xuống chỉ còn 22,1%.

Những con số này khiến sinh viên rơi vào tình trạng bị nghi ngờ vô cớ. Một số người phải giải trình nhiều lần và chịu đựng áp lực tâm lý nặng nề. Một sinh viên chia sẻ với Guardian: "Dù được minh oan, trải nghiệm này đã làm tổn thương sự tự tin của tôi và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần".

Sinh viên đối mặt với sự nghi ngờ từ nhà trường vì AI.

Bài toán giáo dục: Làm sao "nhét thần đèn vào lại đèn thần"?

Các trường đại học đang bị giằng xé giữa việc tận dụng AI để nâng cao hiệu quả học tập và kiểm soát lạm dụng công nghệ. Một số ý kiến cho rằng thay vì chống lại AI, giáo dục cần thích nghi, đưa AI vào giảng dạy như một công cụ hỗ trợ hợp pháp.

Hơn nữa, để giảm thiểu những hiểu lầm không đáng có, các trường cần xây dựng quy trình kiểm tra công bằng hơn, kết hợp đánh giá thực tế với các phương pháp sáng tạo thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào các công cụ phát hiện gian lận.

Câu chuyện của Albert và hàng ngàn sinh viên khác là lời nhắc nhở rằng công nghệ, dù mạnh mẽ đến đâu, vẫn cần được sử dụng một cách nhân văn và hợp lý. Khi các trường đại học và sinh viên học cách cùng tồn tại với AI, hy vọng rằng những "cơn ác mộng" như thế sẽ dần được thay thế bằng cơ hội học tập và sáng tạo công bằng, bền vững hơn.